Tropische ziektes
1. Tropische parasitaire ziektes
Knokkelkoorts (Dengue)
Knokkelkoorts is een tropische ziekte, veroorzaakt door een virus (arbovirus) overgedragen door een mug van het Aedes geslacht die OVERDAG actief is. Deze ziekte kent voornamelijk een grote opmars in Zuidoost Azië, het westelijk deel van de Stille Oceaan, maar is ook aanwezig in Afrika, Amerika en in het oostelijk Middellandse zeegebied. De ziekte veroorzaakt hoge koorts en griepachtige symptomen: een kenmerkende rode huiduitslag, een grote vermoeidheid en spierpijn, gewrichtspijn, misselijkheid, hoofdpijn, ... Tot op heden bestaat er geen vaccin of efficiënte medicatie* tegen deze ziekte. Bij een ernstige vorm moet absoluut een arts worden geraadpleegd.
Het is uiteraard aanbevolen om overdag beschermingsmaatregelen tegen deze muggenbeten te treffen.
Chikungunya
Ook deze ziekte wordt veroorzaakt door een virus (arbovirus), maar overgedragen door een andere soort muggen van het Aedes geslacht (van het type A.aegypti en A.albopictus), ook «tijgermug» genoemd. Het chikungunya virus (CHIKV) heeft reeds miljoenen mensen in Afrika, Azië en onlangs in Europa besmet. De eerste uitbraak werd vastgesteld tijdens de zomer van 2007 in Emilië-Romagne (Italië) en in Frankrijk.
Volgens een studie uitgevoerd door de Wetenschappelijke Raad van de ECDC*, breidt jaarlijks het potentiële leefgebied van deze dieren zich uit naargelang de vochtigheidsgraad en het warmteklimaat.
Deze ziekte is vergelijkbaar met de knokkelkoorts en wordt gekenmerkt door hoge koorts, gevolgd door gevlekte huiduitslag en pijnlijke spierpijn. De behandeling is puur symptomatisch. Een arts raadplegen is de boodschap.
Ook overdag is het sterk aangeraden om beschermingsmaatregelen te nemen tegen muggensteken (van dageraad tot zonsondergang is deze mug voornamelijk actief).
*European Centre for Disease Prevention and Control
Gele koorts
Het is een virale ziekte die in het Afrikaanse en Amerikaanse tropengebied vaak voorkomt. Ze wordt overgebracht door een muggenbeet van het Aedes geslacht.
Deze mug bijt overdag, vooral in de ochtend en de late namiddag. Bij gele koorts zijn de symptomen - in de meeste gevallen- vergelijkbaar met die van griep. Soms treedt de ziekte echter in een «toxische fase». Als koorts zich weer voordoet, kan de patiënt geel uitslaan, vandaar de naam van de ziekte: geelzucht of gele koorts!
De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) hamert op vaccinatie voor alle reizigers die naar risicogebieden trekken. Dit is de enige ziekte waarvoor een officieel vaccinatiedocument (geel boekje) voorgelegd moet worden bij het betreden of verlaten van zones waar de gele koorts woedt. Alleen erkende centra zijn bevoegd om deze vaccinatie toe te dienen. Een opvolgspuitje om de 10 jaar wordt aangeraden.
Malaria
De Anopheles mug is een muggensoort die vooral terug te vinden is in tropische en subtropische gebieden (bekend voor een warm en vochtig klimaat) en is de voornaamste vector van malaria, een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een parasiet van het Plasmodium type. Deze ziekte kan fataal zijn.
Malaria heerst in meer dan 100 landen, maar vanaf 2000 m boven de zeespiegel zijn malariagevallen vrij zeldzaam. De rijping van de parasiet in de mug treedt enkel op binnen het temperatuurbereik van 16° tot 35°C.
De Anopheles vrouwtjesmug is vrij klein en actief vanaf zonsondergang tot zonsopgang. Zij steken vooral binnenshuis en maken vrijwel geen geluid!
De incubatietijd varieert gemiddeld van 7 dagen tot 6 weken. De meest voorkomende symptomen zijn koorts, rillingen, hoofdpijn, griepsymptomen, uitputting en gewrichtspijnen. Deze ziekte vereist een onmiddellijke raadpleging ter plaatse!
Geen enkel preventief geneesmiddel is 100% doeltreffend. Dat is de reden waarom diverse maatregelen in aanmerking komen. Sommige behandelingen zijn immers meer aangepast dan andere, afhankelijk van de risico's tijdens je verblijf.
Die risico's zijn onder meer afhankelijk van het land, de bezochte streken, het seizoen, de verblijfsduur en het type van de reis.
De inname van geneesmiddelen vóór, tijdens en na je verblijf is onmisbaar. Raadpleeg je huisarts, een erkend vaccinatiecentrum of het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen (zie pagina Nuttige Links).
De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) raadt reizen in endemische gebieden af aan zwangere vrouwen en aan gezinnen met baby's en/of jonge kinderen.
*Raadpleeg de websites:
- Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen: www.itg.be
- Wereldgezondheidsorganisatie (WGO): www.who.int/ith
- 'Climate change and communicable diseases in the EU Member States. Handbook for national vulnerability, impact and adaptation assessments.' (Klimaatsverandering en besmettelijke ziektes in de EU-lidstaten. Handboek voor inschatting van nationale kwetsbaarheid, impact en aanpassing.') Gecoördineerd door Jan Semenza en Jonathan Suk van de afdeling 'Future Threats and Determinants' van de Entiteit voor wetenschappelijk advies, ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) - 2010: www.ecdc.europa.eu. Le Soir - Frédéric Sourmois - 16-11-2009 - p. 13.
Zika
Het Zika virusziekte wordt veroorzaakt door een virus dat voornamelijk door Aedes-muggen overgedragen wordt.
De getroffen personen kunnen lichte koorts, huiduitslag (exantheem), conjunctivitis, spier- en gewrichtspijn, een gevoel van onbehagen of hoofdpijn vertonen. Deze symptomen verdwijnen meestal binnen 2-7 dagen.
Actueel bestaat er geen specifieke behandeling of vaccin.
De beste vorm van preventie is om zichzelf te beschermen tegen muggenbeten.
We weten dat het virus circuleert in Afrika, Amerika, Azië en de Stille Oceaan.
Schistosomiasis
Schistosomiasis (ook 'bilharziose' genoemd) is een ziekte veroorzaakt door parasitaire wormen met zoetwaterslakken als belangrijkste overbrengers. Men kan deze ziekte oplopen door contact met besmet water. Zwemmen in stilstaand zoet water en rivieren is daarom te mijden.
Koorts, diarree en buikpijn zijn de belangrijkste symptomen. Er bestaat geen vaccin tegen deze ziekte. Dat is een reden te meer om de hygiënische maatregelen te respecteren die voor alle reizigers gelden.
Deze ziekte* woedt vooral in Subsaharaans Afrika, Egypte en Centraal-China.
2. Virale tropische ziektes
Hepatitis A
Deze infectie wordt veroorzaakt door een virus die, eens in het lichaam, aanleiding geeft tot een immuniteitsreactie, en zelfs verantwoordelijk is voor leverfunctiestoornissen.
Dit virus is aanwezig in voedingsmiddelen en dranken of in besmette producten. Wees vooral voorzichtig met schaaldieren (oesters en mosselen).
In de meeste gevallen blijft deze aandoening goedaardig, maar soms eist ze een lange herstelperiode.
Ongeacht de duur en de omstandigheden van het verblijf adviseert de WGO alle reizigers die naar Azië/Oceanië, Afrika (ook Noord-Afrika), Latijns-Amerika en zelfs naar Oost-Europa of het Nabije- en het Midden-Oosten trekken, het nodige te doen om zich te beschermen tegen hepatitis A*.
De enige doeltreffende oplossing is vaccinatie, die door de behandelende arts kan uitgevoerd worden.
Het verdient bijzondere aanbeveling om kinderen en adolescenten, geboren uit immigratie, in te enten* voordat ze naar het land van herkomst reizen.
*Raadpleeg de website:
Hepatitis B
Deze besmetting wordt eveneens veroorzaakt door een zeer besmettelijk virus. Het virus ontwikkelt zich in de lever en ontwricht de werking hiervan. Dit leidt tot symptomen zoals zware vermoeidheid, geelzucht, ontkleuring van de ontlasting, intens gele verkleuring van de urine. Het virus wordt van de ene persoon op de andere overgedragen via lichaamsvocht zoals bloed, urine, tranen, zweet of sperma.
Er bestaat een vaccin om zich tegelijk tegen hepatitis A en tegen hepatitis B te beschermen.
*Raadpleeg de website:
3. Bacteriële tropische ziektes
Tyfus
Deze ziekte wordt meestal veroorzaakt door de Salmonella typhi bacterie.
Zij wordt overgedragen door de inname van besmet voedsel of water en menselijke uitwerpselen.
Ze wordt beschouwd als een ernstige infectie. De symptomen zijn koorts, hoofdpijn, rode huiduitslag en een uitgesproken gevoel van onbehagen. Het vaccin wordt aanbevolen in geval van langdurig en «avontuurlijk» reizen. Vaccinatie beschermt echter niet in 100 % van de gevallen. Reden te meer om de hygiënische maatregelen aanbevolen aan alle reizigers te respecteren.
Bacteriële meningitis (hersenvliesontsteking)
Deze besmettelijke ziekte* wordt gekenmerkt door de infectie van de beschermende membranen rondom de hersenen en het ruggenmerg. Vele bacteriën veroorzaken deze ziekte, zoals de meeste bekende en meeste gevreesde: de Haemophilus influenzae, de pneumokok en de meningokok bacteriën.
Inentingen zijn beschikbaar voor een bezoek aan risicogebieden.
Raadpleeg uw arts voor meer informatie.
*Raadpleeg de websites:
De anti-mug reflex